1 Ocak 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan UTTS, vergi mükellefleri için zorunlu olacak.

Gelir İdaresi Başkanlı­ğı’nın akaryakıt sektö­ründe usulsüz fatura kullanımının önüne geçmek ve vergi kaybını engellemek için geliştirdiği, yerli ve milli bir sis­tem olan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin (UTTS) tüm altyapı çalışmaları tamamlandı. 1 Ocak 2025’ten itibaren vergi mükellef­leri için zorunlu olacak UTTS’de ağustos ayına kadar akaryakıt is­tasyonlarında yapılacak kuru­lumlar için teknik hazırlık çalış­malarının tamamlanması plan­lanıyor. Vergi mükelleflerinin de 2025 yılı başından itibaren akar­yakıt harcamalarını gider gös­terebilmeleri için kullandıkları araçlara Taşıt Tanıma Birimle­ri’ni bu yıl içerisinde taktırmala­rı gerekiyor.

UTTS, akaryakıt alan araçların plakalarını otomatik olarak ta­nıyarak fiş ve faturalarda bu pla­ka bilgisinin yer almasını sağla­yacak. Böylece araç plakalarının manuel olarak sisteme girilme­sinden kaynaklanan usulsüz fa­tura uygulaması son bulacak. Ge­lir İdaresi Başkanlığı UTTS sa­yesinde akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımından kaynaklanan ve her yıl 15 milyar TL’yi bulan vergi kaybının önüne geçecek. UTTS, devletin vergi gü­venliğini sağlarken diğer taraftan da akaryakıt sektöründe rekabet ortamını sağlayacak.

Taşıt Tanıma Birimi bu yıl taktırılacak

UTTS, sadece vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlar için zo­runlu. Bu kişi ve kuruluşların, işyerlerine ait veya kiralama yo­luyla edindikleri taşıtlara Ta­şıt Tanıma Birimi’ni (TTB) 31 Aralık 2024 tarihine kadar tak­tırmaları gerekiyor. UTTS kap­samında yükümlü kılınmamış olan bireysel taşıt sahipleri ise sistemden isteğe bağlı şekilde faydalanabilecek.

Sistem kapsamında vergi mü­kellefleri, akaryakıt harcama­larını gider gösterebilmek için akaryakıt alışverişleri sırasın­da, UTTS kapsamında düzen­lendiğini gösteren Ödeme Kay­dedici Cihaz (ÖKC) fişi almakla yükümlü. 31 Aralık 2024 tari­hinden sonra UTTS’den düzen­lenmeyen belgeler, vergi ka­nunları bakımından hiç düzen­lenmemiş sayılacak ve vergi indirimine konu edilemeyecek.

Kayıt ve kurulum aşaması bu yıl tamamlanacak

Sistemin www.utts.gov.tr ad­resli portalı mart ayında paydaş­ların kullanımına açıldı. Sistem­de, ağustos ayına kadar akaryakıt istasyonlarında yapılacak kuru­lumlar için teknik hazırlık çalış­malarının tamamlanması plan­lanıyor.

UTTS donanımlarının mon­taj, onarım ve servis işlemlerini sadece Darphane ve Damga Mat­baası Genel Müdürlüğü’nün yet­kilendireceği firmalar yürütebi­lecek. Taşıtlara TTB montajını Yetkili Taşıt Montaj Firmaları, akaryakıt istasyonlarına TTO ve güvenlikli haberleşme cihazının kurulumunu ise Yetkili İstasyon Montaj Firmaları yapacak.

Tebliğe göre akaryakıt satış­ları Yeni Nesil Pompa Ödeme Kaydedici Cihazdan başlayacak ve YN Pompa ÖKC’de sonlandı­rılacak. Bu amaçla, YN Pompa ÖKC’lerin yazılımlarında gün­celleme yapılarak UTTS enteg­rasyonu sağlanacak. Akaryakıt Dağıtım Şirketleri dilerlerse iş­letmekte oldukları Taşıt Tanıma Sistemlerini UTTS’ye entegre edebilecek.

Plaka bilgisi manuel girilemeyecek

Türkiye’de bugün trafiğe ka­yıtlı 29 milyon taşıt bulunuyor. Bunların sekiz milyona yakını akaryakıt harcamalarını gider göstererek vergi indirimi elde eden vergi mükelleflerine hiz­met veren araçlar. Bunların da üç milyona yakın bölümü ha­len ticari Taşıt Tanıma Sistemi (TTS) bulunan araçlar.

Günümüzde yakıt harcamala­rını giderleştirmek için araçla­rın kiralama yoluyla edinilme­si veya işletmeye dâhil olması ve işte kullanılması gerekiyor. Mevcut sistemde akaryakıt do­lumu yapılan aracın plaka bil­gisini istasyon görevlisi elle gi­riyor. İşlem sırasında taşıta ait olmayan bir plakanın bilgisi gi­rilerek usulsüz fatura oluşturu­labiliyor. Uygulamadaki bu boş­luğu kullanan bazı mükellefler, kullanmadıkları ya da kullan­dıklarından fazla akaryakıt har­camasını faturalandırıyor. Bu fatura gider olarak gösterildi­ğinde vergiden düşülüyor. UT­TS ile 2025 başından itibaren bu tür uygulamalar son bulacak.

Sistem nasıl işleyecek?

-UTTS kapsamında yükümlü kılınmış bulunan taşıtların, yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılacak, taşıtın sahiplik ve plaka bilgisi kayıt altına alınacak.

-Akaryakıt istasyonlarında pompa tabancasına takılan Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) cihaz, şifre çözümleme işlemleri, iletişim modülündeki Güvenlikli Haberleşme Anahtarı ile yapılacak.

-Böylece UTTS yükümlüsü taşıtların yakıt dolum işleminde, taşıt plaka bilgisi otomatik olarak YN Pompa ÖKC’ye aktarılacak, fatura ve satışa ilişkin veriler UTTS’ye işlenecek.

-Bu taşıtlar için plaka bilgisinin sisteme el ile girilmesi artık mümkün olmayacak.