Küresel ekonomideki daralmanın Türk limanlarına olumsuz etkisi aralık ayında derinleşti. Geçen ay Türkiye’nin limanlarında elleçlenen yük miktarındaki kayıp yüzde 6.2’ye ulaştı. Aralık ayındaki düşüşte ihracatın yanı sıra ithalat yüklerindeki daralma da etkili oldu. Böylece, 2022 Ocak-Aralık döneminde limanlardaki toplam yük elleçleme oranındaki artış 2021 yılının aynı dönemine göre yüzde 3.1 olarak gerçekleşti. 2022 yılın Türk limanlarında elleçlenen toplam yük miktarı 542,6 ton olarak gerçekleşti. Yük tiplerine göre bakıldığında küresel ekonomideki daralmadan en fazla etkilenen alanlardan biri de konteyner oldu.
Geçen ay EKONOMİ gazetesine konuşan Kocaeli Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Soner Esmer, son yıllarda çift haneli yükselen limanlardaki konteyner elleçleme miktarının kasım ayı verileri ışığında 2015’ten sonra ilk kez 2022’yi daralma ile kapatacağı yönündeki öngörüsünü paylaşmıştı. Temmuz ayından bu yana daralan limanlardaki konteyner elleçleme miktarı, aralıkta da yüzde 3.6 kayıpla düşüşünü sürdürdü. Böylece 2022 toplamında Türk limanlarındaki konteyner elleçleme miktarı yüzde 1.8 daralarak 12.3 milyon TEU olarak gerçekleşti. Prof. Soner Esmer, “Bu veriler ışığında limanlarımız 2022 yılında toplam yükte artışını sürdürürken konteyner yükleri Türkiye’deki tarihinde 1999, 2008 ve 2015 yılından bu yana 4. kez gerilemiş oldu” açıklamasını yaptı. Konteynerde en fazla daralma transit yüklerde oldu. Rusya- Ukrayna savaşını etkisiyle 2022 yılında limanlarda elleçlenen transit konteyner miktarı yıllık bazda yaklaşık yüzde 13 geriledi.
Limanlarda sıvı yük hızlı büyüdü
2022 yılında ihracat yüklerinde yüzde 2.3 düşüş yaşanırken ithalat yüzde 4.9, kabotaj yüzde 9 ve transit yüzde 3.9 arttı. Limanlarda geçen yıl sıvı yükteki artış dikkat çekti. 2022’de sıvı yüklerindeki elleçleme miktarı yüzde 13,6 arttı. Bu yüklere bakıldığında ham petrol, LNG, akaryakıt ürünlerinin de olduğu petrol ürünleri kaleminde 2021 yılına göre 19 milyon ton bir farkla yüzde 13,15 oranında bir büyüme gerçekleşirken sıvı kimyasal ürünlerde ise 1,36 milyon ton farkla yüzde 8,23 oranında artış oldu.
Liman başkanlıklarında Aliağa rekora koşuyor
Kocaeli Liman Başkanlığı, 2022 yılında 82,8 milyon ton yük elleçleyerek geçen yıla oranla elleçleme miktarını yüzde 1.8 artırarak ilk sırada yer aldı.
Kocaeli’ni yıllık bazda yüzde 9.7 artış sağlayan Aliağa Liman Başkanlığı takip etti. Prof. Dr. Soner Esmer, artış oranlarının Aliağa Liman Başkanlığı’nın 2023 yılında yaklaşık 90 milyon ton ile en fazla yük elleçleyen liman başkanlığı olacağı yönünde güçlü bir sinyal verdiğini söyledi.
Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Erdemir, EKONOMİ gazetesine yaptığı açıklamada, 2010-2021 yılları arasında gerçekleşen ortalama büyüme oranının yüzde 4,61 olduğunu hatırlatarak, “Bu yıl limanlarda elleçlenen toplam yük miktarının yüzde 3.1’de kaldı ancak limanlarda gerçekleşen büyüme oranı küresel ölçekte yaşanan resesyon ve dünya ticaretindeki daralma dikkate alındığında yine de önemli başarı olarak görülmeli” diye konuştu. Erdemir, küresel ölçekte yaşanan daralmaya ilave olarak Ukrayna-Rusya kriziyle birlikte başta ABD ve Avrupa gibi birçok gelişmiş ülke limanlarında yaşanması beklenen eksi büyümelere karşın limanlarımız yüzde 3,1 büyümesinin önemli olduğunu vurguladı.
2023 yılını değerlendiren Aydın Erdemir, şu açıklamayı yaptı: “2023 yılına baktığımızda limanlarımızdaki gelişmelerde belirleyeceği olan etkenin yine küresel ekonomik kriz ile Ukrayna-Rusya arasındaki sorunun genişlemesi ya da istikrarı oluşturacak. Yapılan değerlendirmelerden de görüldüğü gibi 2023 yılının ilk yarısında ekonomik koşulların olumsuz seyrine karşın ikinci yarıda gelişmiş ekonomilerde resesyon etkisinin azalarak büyümeye geçileceği, yeniden artacak ihracatla beraber başta sıvı ve kuru dökme yüklerde de artışlar yaşanacağı, böylelikle Türk limanlarındaki büyüme oranının 2022 yılında gerçekleşen orana benzer ya da üstünde olacağı beklenmektedir. Genel olarak limanlarımızın minimum yüzde 5 olan büyüme hedefi nin yeniden 2024 yılından itibaren yakalanacağı bekleniyor."
KAYNAK : Aysel YÜCEL – EKONOMİM.COM
02.02.2023 21:44:18