Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) taşımacılık ve lojistik sektörünün en önemli mesleki örgütü durumunda. UND Başkanı Şerafettin Aras, uluslararası taşımacılıkta yaşanan TIR sürücüsü sıkıntısına çözüm bulmak üzere bir dizi çalışmaya öncülük ediyor.
Özellikle kadın sürücülerin uluslararası taşımacılıkta istihdam edilmesini sağlamak üzere UND Kadın Çalışma Grubu organizasyonunda kurulan “UND Kadın TIR Sürücü Akademisi” bu alanda geliştirilen en önemli proje olarak görülüyor. UND Kadın Çalışma Grubu’na başkanlık eden Elif Nuhoğlu ile sektörün yaşadığı sürücü sorunu yanı sıra kadın sürücülerin sektöre kazandırılmasına yönelik çalışmaları konuştuk.
Elif Nuhoğlu, UND Kadın TIR Sürücü Akademisi’nin belirlenen sürücü adaylarıyla eğitime kısa süre içinde başlayacağını ve kadın sürücülerden ciddi bir başvuru geldiğini söyledi. Nuhoğlu, “UND Kadın Çalışma Grubu ile lojistik sektöründe kadın istihdamını desteklemek, kadınların çalışma koşullarını iyileştirmek, kariyer gelişimlerine katkıda bulunmak amacıyla bir dizi proje ve etkinlikler yürütmekteyiz.
Bizim için bu projede ana motivasyon üye firmalarımızın hem daha fazla kadın sürücü istihdamının sağlamasına katkı yapmak hem de daha çok sayıda kadını sektöre kazandırmak olacak. Lojistikte Avrupa standartlarında bir kadın-erkek eşitliği sağlama çabasına odaklanmış durumdayız” dedi. Elif Nuhoğlu’nun Dünya Gazetesi’nin sorularına verdiği yanıtlar şöyle oldu:
UND Kadın TIR Sürücü Akademisi ve mülakat süreci nasıl gidiyor?
Bu mesleği gerçekten yapmak isteyen ve kendilerini bu mesleğe adamış olan adaylarla yüz yüze mülakatlar yapıyoruz. Çok kısa bir sürede 300’ü aşan bir aday başvurusu oldu Akademi için. Bu işe adım atmaya hazır adaylar görmekten gerçekten mutluyuz. Yoğunlukla baba mesleği yanısıra eş mesleği olarak ilgi gösteren adaylar söz konusu. Son tahlilde aile şartları bu işi yapmaya el veren kişiler olması gerekiyor. Çünkü uluslararası TIR şoförlüğü kolay bir meslek değil. Bir süre evinden, eşinden, çocuklarından ayrı kalacaklar.
Bu gibi şartları göz önüne alınca, Komite üyelerimizle birlikte bir değerlendirme yapıyor ve bu işi gerçekten isteyen adayları seçiyoruz. UND içinde çok kapsamlı bir müfredat hazırladık. İŞKURile bir protokol süreci var. Sonuçta Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı koordinasyonunda ilerlenen bir proje bu. Belirlediğimiz kriterlerde en yüksek puan alan adaylar ile eğitim sürecine en kısa zamanda başlanacak
Aday başvuruları bitti mi?
Başvuruları biz tekrar tekrar yayınlayacağız. Öncelikle kadın adayları tercih ediyoruz ama başvuran erkek adayları da değerlendireceğiz, amacımız sektörümüzün yaşadığı sürücü kıtlığı sorununun önüne geçilmesi ve kadın istihdamının arttırılmasıdır. 2025 için planladığımız aday sayısına şu an için ulaştık ancak halihazırda aday başvurusu almaya devam ediyoruz. Bu adaylardan kriterlere uygun olanları eğitime tabi tutacağız. UND’nin 1.500’e yakın üyesi var, üyelerimizin kadın sürücü istihdam taleplerine yanıt vereceğiz.
Erkek egemen bir sektör olduğu aşikâr, ama UND içinden gelen taleplerde ben kadın sürücü istihdam etmek istiyoruz diyen Yönetim Kurulu üyelerimiz, üye firmalarımız da var. Bu da ayrıca bizi memnun ediyor. Şu da bir gerçek ki kadınlar erkek sürücülere kıyasla daha dikkatli ve disiplinliler. Çok boyutlu düşünme mekanizmaları ve inovatif bakış açıları onların daha az trafik cezasına tabi kalmalarına sebep oluyor.
TIR parklarında güvenli alanlar
Kadın sürücü sayısı arttıkça sektör algısı nasıl değişecek?
Sürücü eksikliği konusu sadece bizim değil tüm Avrupa’nın da sorunu. Biz bu proje ile hem sürücü eksiliği sorununa çözüm sunuyoruz hem de erkek egemen sektör algısını değiştirmeyi hedefliyoruz. Erkek kadın eşitliği anlamında da bu sektör bazında bir mesaj vermek istiyoruz. Uluslararası birçok platformda bu konuyu gündeme getirdik.
Uluslararası Kara Taşımacılığı Birliği (IRU) de bizi destekliyor, hatta bu projenin kendilerine de ilham verdiğini söylediler. Ben Karadeniz Ekonomik İşbirliği Kara Taşıma Dernekleri Birliği’nde (BSEC-URTA) de Uzman olarak çalışıyorum. Orada da BSEC-URTA Kadın Çalışma Grubunu yeni kurduk. UND’nin uluslararası platformda bu gibi kadın çalışmalarıyla örnek olması derneğimiz adına gerçekten memnuniyet verici. Bu projenin başarısı için uluslararası işbirlikleri de kaçınılmaz.
Gümrük kapılarının ve park alanlarının da konforu önemli, bu konuda ne dersiniz?
Ulaştırma Bakanlığımız da sınır kapılarının ve park alanlarının düzenlenmesi konusunda çalışmalar yapıyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanımız Sayın Abdulkadir Uraloğlu 30 kasım dünya şoförler günü vesilesiyle UND’yi ziyaret etmişti. Bu görüşmede kadın sürücülerimiz kapılarda yaşadıkları sorunları birebir dile getirme şansı da buldular. Kuşkusuz bekleme sürelerinin uzunluğu hem kadınlar hem de erkek sürücüler için aynı sorun. Fakat TIR parklarında güvenli alanların olması ve hijyen ortamının sağlanması kadınlar için çok daha önemli. Tuvalet ve duşa kabin gibi alanların kadınlara özel yapılması lazım. Sonuçta bu ortak alanlarda erkek sürücüler çoğunluğu oluşturduğu için azınlıktaki kadın sürücüler kendilerini rahat ve güvende hissedebilmeli.
"Kadın yapamaz diye bir şey yok"
Kadınları ağır vasıta ve TIR sürücülük mesleği için cesaretlendirme anlamında neler söyleyebilirsiniz?
Benim önerim şu ki kendilerine güvensinler daha fazla cesaret göstersinler ve bıraksınlar kendi hikayeleri başkalarına ilham versin. Kadın yapamaz diye bir şey yok. Her sektörün kendine göre zorlukları var. İtibar çok zor kazanılan ancak kolay kaybedilen bir şeydir. Bu mesleğin kadınlar açısından itibarlı bir yere gelmesinde epey bir bedel ödenecek ama cesaret ve azim her başarının arkasındaki en büyük gücümüz olacak.
IRU dahil uluslararası alanda sektöre yön veren isimler arasında kadınların rolünü ve yerini nasıl görüyorsunuz?
IRU ve derneğimizin katıldığı tüm uluslararası platformlarda üst düzey çalışanların birçoğu kadın. Ve bu kadrolar erkekler tarafından da ciddi anlamda destekleniyor. Lojistikte erkek egemen algısı resmi zaten önemli oranda değişmiş durumda. Artık 2025 yılındayız. Yüksek teknoloji, ikiz dönüşüm, ve yapay zeka çağındayız. Ataerkil algılar hızla değişiyor.
Kadın TIR sürücü oranı sadece yüzde 2
Türkiye'de TIR şoförü yoksunluğunun önüne geçilmesi için yapılan planlamalar Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımızın önceliğindedir. UND ve TOBB verilerine göre; Türkiye’de ağır vasıta ehliyetine sahip yaklaşık 1.2 milyon kişi bulunsa da aktif çalışan TIR şoförü sayısı 250 bin civarında ve bu oran içerisindeki yaklaşık 2 bin kadın sürücü bulunuyor.
Eldeki son verilerle yaklaşık 40 bin TIR şoförü açığı olduğu tahmin ediliyor. Eğer bu açık kapatılamazsa bu sayının 2028 yılında iki katına çıkacağı öngörülüyor. Türkiye'de, yaklaşık 1 milyon kişiye istihdam sağlayan karayolu taşımacılığı sektöründe kadın TIR şoförlerinin sayısı ise toplam şoför sayısının sadece yüzde 2’sine tekabül ediyor.
Avrupa’da ciddi teşvikler var
Tüm Avrupa çapında da ciddi teşvikler yapılıyor kadın istihdamına yönelik. Almanya, Fransa, İskandinav ülkeleri kadın sürücüler için teşvik politikalarını geliştiren başlıca ülkeler. Alman Ulaştırma Bakanlığı, kadın sürücülere yönelik özel fonlar tahsis ediyor. Kadınların ağır vasıta ehliyeti almasını teşvik etmek amacıyla devlet destekli ücretsiz sürücü kursları sunuyor. Kadın sürücüler için güvenli dinlenme alanları ve kadın dostu lojistik park alanları oluşturuyor. Fransız hükümeti de kadın sürücülerin lojistik sektörüne kazandırılması için vergi indirimleri ve ek sosyal haklar sunuyor.
İngiltere’de kadın sürücüleri teşvik etmek amacıyla “Women in Transport” programı hayata geçirilmiş durumda. İngiliz hükümeti, kadın sürücü istihdam eden firmalara vergi avantajları sunuyor. Türkiye’de de kadın sürücü istihdamını destekleyen lojistik firmaları bakanlıklar nezdinde teşvik ediliyor. Ulaştırma Bakanlığımızın teşvikleri bizim için önemli bir motivasyon.
Sürdürülebilir çalışma ortamı şart
Kadın istihdamını teşvik programı kesinlikle çalışma alanlarındaki konforu da artıracaktır. Bu proje Tır parklarının geliştirilmesine de katkı yapacaktır. Kadın sürücü projesinin sürdürülebilir olması için biz bir yerden başladık ama mesleki açıdan operasyonal süreçlerde kadınların kendilerini daha rahat hissetmeleri ve çalışma şartlarının iyileştirilmesi şart. Bu sürdürülebilir ortam sağlanamazsa kadınlar açısından caydırıcı faktörler daha öne çıkar.
Meslek olarak uluslararası TIR sürücülüğü kadınlar için cazip ama her şey toz pembe değil kuşkusuz. Kadın sürücü sayısı arttıkça bu dış şartların da iyileştirilmesi kaçınılmaz olacaktır. Bu proje bence böyle bir motivasyon da sağlayacaktır. Kuşkusuz bu sektörün yükünü yıllardır erkek sürücüler çekiyor, bu yüzden erkek sürücüleri de gücendirmeden bu sektöre girecek kahraman kadınları da öne çıkarmaya ve teşvik etmeye mecburuz.
KAYNAK : Necmi ÇELİK - DÜNYA GAZETESİ
12.03.2025 11:22:43