Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, Çin'in, Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin 2016'da Güney Çin Denizi konusunda Pekin'in aleyhine verdiği kararı rafa kaldırmaları halinde ortak petrol ve doğalgaz arama teklifinde bulunduğunu belirtti.
Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, Devlet Başkanlığı Sarayı’nda gazetecilere yaptığı açıklamada, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in kendisine tahkim kararını göz ardı etmeleri halinde ortak petrol ve doğalgaz keşifleri yürütmeyi teklif ettiğini söyledi.
Çin devlet başkanının kendisine “İddianızı bir kenara bırakın. Sonra da herkesin Çinli şirketlerle bağlantı kurmasına izin verin” dediğini aktaran Duterte, Şi’nin olası ortak keşiften elde edilecek gelirin yüzde 60’ını Filipinler’e verme sözü verdiğini ifade etti.
Manila Times’ın haberine göre, “Devlet Başkanı Duterte, Pekin ile ortak petrol ve doğalgaz keşfinin önünü açmak için Güney Çin Denizi konusundaki 2016 tahkim kararını bir kenara bırakmaya hazır” yorumuna yer verildi.
DUTERTE, Şİ İLE BİR ARAYA GELMİŞTİ
Filipinler Devlet Başkanı Duterte, geçen ayın sonunda Çin’in başkenti Pekin’de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya gelmişti.
Duterte, Güney Çin Denizi’yle ilgili konunun iş birliğiyle çözülmesini arzu ettiğini belirtmişti.
İki taraf arasında hükümetler arası ortak yürütme komitesinin ve doğal gaz ve petrol iş birliğine ilişkin bir çalışma grubunun kurulmasına karar verildiği açıklanmıştı.
DAVA SÜRECİ
Duterte’den önceki Filipinler yönetimi, 2013’te Tahkim Mahkemesi başvurarak Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki ada ve adacıklarda hak iddia etmesiyle ilgili dava sürecini başlatmıştı.
Lahey’deki mahkeme, 12 Temmuz’da 2016’da açıkladığı kararda, Çin’in Filipinler’in egemenlik haklarını ihlal ettiğine ve suni adalar inşa ederek Güney Çin Denizi’ndeki mercan kayalıklarına büyük zarar verdiğine hükmetmişti.
Kararda Çin’in, Güney Çin Denizi sularında ve kaynaklarında tarihten gelen ayrıcalıklı bir kontrole sahip olduğu yönündeki iddiasıyla ilgili herhangi bir kanıt bulunmadığı ifade edilmişti.
Güney Çin Denizi’nin tamamı üzerinde hak iddia eden Pekin yönetimi, mahkemeye sert tepki göstererek kararı “mesnetsiz” olarak nitelemişti.
GÜNEY ÇİN DENİZİ SORUNU
Çin, 1947’de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde hak iddiasında bulunurken, yer altı kaynakları açısından zengin bölgede başta Filipinler olmak üzere aralarında Vietnam, Brunei ve Malezya’nın da bulunduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşıyor.
Pekin’in tartışmalı sularda inşa ettiği yapay adalar üzerinde kurduğu üsleri silahlandırdığı iddiaları, ABD ve bölge ülkeleriyle arasında gerginliğe sebep oluyor.
Uluslararası Tahkim Mahkemesi, 2016’da Filipinler’in başvurusuyla Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal zemini olmadığına karar vermişti.