Rusya ile ticaretimiz arttı. Önümüzdeki dönem olağanüstü boyutlara ulaşması bekleniyor. Ancak taşımacılık koşulları bugünkü ihtiyacı bile karşılamaktan uzak, hatta bu ülkeyle ticareti artırmanın önündeki en büyük engellerden biri gibi görünüyor. Rusya ile iş yapan bütün şirketler, Ro-Ro taşımacılığının geliştirilmesini istiyor.
YÖNETMELİK BEKLENTİYİ KARŞILAMADI
Ro-Ro taşımacılığının destekleneceği, bu amaçla hazırlık yapıldığı haberleri, iş dünyasını umutlandırmıştı. Ancak 9 Ağustos’ta yürürlüğe giren ‘Karayoluyla Taşınan Yüklerin Denizyoluna Aktarılmasının Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik’ beklentileri karşılamadı. Sektör temsilcileri, Yönetmelik hakkında konuşmaktan kaçınıyor, konuşanlar da isim vermek istemiyor.
Uluslararası Nakliyeciler Derneği’nden (UND) bir yönetici, yönetmeliğin, herhangi bir yönde yeni kurulan hatların sürdürülebilmesi için kısa süreli verilen bir destek olduğunu söyledi. Rusya ile büyüyen ticaret hacmine dikkat çeken UND yetkilisi, “Rusya ile Ro-Ro taşımacılığında yaşadığımız sorunları çözebilecek kapsamda acil önlemlere ve desteğe ihtiyaç var” dedi.
FİYAT ÜÇ KATINA ÇIKTI
Türkiye’de üç taşımacılık firması, Karasu-Port Kavkas ve Samsun-Port Kavkas arasında Ro-Ro seferleri yapıyor. Hem limanlar yetersiz hem ülkemizin gemi kapasitesi. Ukrayna krizi patladığında, sektör temsilcileri bu sorunları dile getirmiş, gazetemiz de sayfalarına taşımıştı. Ancak çözüm bekleyen ve öylece duran sorunlar, Ro-Ro taşımacılığında yeni sorunların kapısını açtı.
UND yetkilisi, “Türkiye ve Ukrayna arasında Ro-Ro seferleri varken gidiş dönüş fiyatı yaklaşık 2 bin dolardı. Şu anda tek yönde bir TIR için ödenen fiyat, 2 bin 500- 2 bin 900 dolar. Bu, durumun vehametini gösteriyor.” dedi.
Ro-Ro seferleri düzenleyen şirketler, fiyatların yüksekliğine liman ücretlerini gerekçe gösteriyorlar. UND yetkilisi “Hem Türkiye hem Rusya liman masraflarını düşürebilir. Pilotaj-römorkaj ücretlerinde indirimler yapılabilir. Gemi şirketleriyle konuşuyorum, Rusya’da liman ücretlerinin çok yüksek olduğunu söylüyorlar.” ifadesini kullandı.
‘HÜKÜMETLER DÜZEYİNDE ÇÖZÜLÜR’
UND yetkilisi, Rusya’ya Ro-Ro seferi yapan şirketlerle, önümüzdeki günlerde bir toplantı yapacaklarını belirtmekle birlikte, sorunun hükümetler düzeyinde çözülebileceğini vurguluyor. Yetkili, şöyle konuşuyor: “Rusya ile ticaret giderek artıyor. Avrupa üzerinden sınır kapıları dolu. Ro-Ro ise kapasiteler ve ücretler yüzünden gelişmiyor. İki ülkenin oturup, Ro-Ro taşımacılığını geliştirmek üzere bir anlaşma yapmaları, önlemler almaları, çok önemli görünüyor.”
‘BU TEŞVİK RUSYA HATTINDA İŞE YARAMAZ’
Karayoluyla Taşınan Yüklerin Denizyoluna Aktarılmasının Desteklenmesi Hakkında Yönetmelikle, geminin sefer yaptığı her 10 deniz mili için römork-tanker başına 2 dolar Düzenli Sefer Desteği verilecek. Destek, yeni hatlar için geçerli olacak. Mesafenin 20 milin altında olması halinde yük birimi başına 20 dolar ödenecek.
Mevcut hatlara ve bu hatların devamı niteliğinde kurulan hatlara Düzenli Sefer Desteği verilmeyecek. Ancak mevcut hatlar için aylık sefer sayısının yüzde 50 artırılması halinde, destekten yararlanılabilecek. Yeni hatlarda ayda asgari dört sefer zorunluluğu bulunuyor. Destek belgesi her bir gemi için iki yıl süre için düzenlenecek ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı döner sermaye işletmesi bütçesinden karşılanacak.
Ro-Ro sektörü temsilcileri, teşvikin en fazla 24 saat sefer süresi olan kısa mesafeli rotalarda özellikle de iç hatlardaki firmalara katkı sunabileceğini söylüyor. Teşvikin İtalya-Trieste gibi uzun mesafe Ro-Ro taşımalarında katkısının olmayacağı düşünülüyor.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, teşviki özellikle Karadeniz tarafında kullanacaklarını belirtmişti. Ancak kısa mesafeli olmasına rağmen Rusya hattında navlun çok yüksek olduğu için teşvikin pek fazla etkisinin olmayacağı ifade ediliyor.
KARASU-KÖSTENCE’DE HENÜZ TÜRK BAYRAKLI GEMİ ÇALIŞMIYOR
Karadeniz’de en önemli Ro-Ro hatlarından birini oluşturan Karasu (Sakarya)-Köstence (Romanya) hattında henüz Türk bayraklı gemi çalışmıyor. Hattın uzunluğu yaklaşık 200 mil. Liman masrafları ile birlikte araç başına 450 avro nakliye ücreti alınıyor. Yönetmelikle araç başına sağlanacak yaklaşık 40 avroluk desteğin, yeni hat açmayı teşvik etmesinin zor olacağı, zaten hat açma planı olan şirketler için fayda sağlayacağı vurgulanıyor. Karasu-Köstence hattında sadece yakıt masrafının, sefer başına ortalama 40 bin dolar olduğu belirtiliyor. Yönetmelikle, maksimum 100 araç alan bir gemi için sağlanacak destek ise yaklaşık 4 bin avro.
KAYNAK: Z. Ruhsar ŞENOĞLU – AYDINLIK