Otomotivde ÖTV matrahları güncellendi. 24 Kasım tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle, 1600 cc motor hacmi altındaki araçlarda alt limit 184 bin TL oldu. Üst limit ise 280 bin liraya çıktı. Sektörün talepleri doğrultusunda daha önce 1 Aralık’a verilen düzenleme tarihi öne çekilmiş oldu ancak, yüksek enflasyona rağmen matrah artış oranının yüzde 50’de kalması sektörde hayal kırıklığı yarattı. Yapılan düzenleme, fiyatı 595 bin TL’nin altında olan sınırlı sayıdaki aracı kapsıyor. İndirim oranı da yüzde 5,5 ila yüzde19 arasında değişiyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Otomobil fiyatlarında belirli oranda indirim sağlayacak ÖTV matrah artışı düzenlemesi 1 Aralık’a tarih vermişti. Ancak matrah güncellemesine yönelik ilk kez önceden tarih verilmesi, sektörde şok etkisi yarattı. Satışlar durma noktasına gelirken, fırsatçılara da gün doğdu. Sektörün çatı kuruluşları OYDER, ODD, OSD yetkilileri, piyasada daha fazla kayıp yaşanmaması için Bakan Nebati’ye çağrı yaparak, ilgili düzenlemenin ayrıntılarının zaman kaybetmeden açıklanarak, hemen uygulamaya alınması talebinde bulunmuştu.
Sektörün tarihin erkene alınması yönündeki talebi karşılık bulurken, matrah artış oranını ise hayal kırıklığı yarattı. Yüksek enflasyon ve kurdaki hareketlilik nedeniyle araç fiyatları sadece son bir yılda yüzde 100’ün üzerinde arttı. Maliyet artışlarına paralel zamların önümüzdeki aylarda da devam edeceği öngörülüyor. Bu neden sektör yetkilileri ÖTV’de en az yüzde 100 matrah artışı bekliyordu. Ancak bu oran yaklaşık yüzde 50 oldu.
ODD Başkanı Bozkurt: Beklentiyi karşılamadı
Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt, matrah güncellemesinde tarihin öne çekilmesinin öneminde vurgu yaparak, “Birkaç gün önce matrah güncellemesinin 1 Aralık tarihinde yapılacağı yönündeki haberler nedeniyle müşteriler beklemeye girmiş, satışlar durma seviyesine gelmişti. Matrah güncellemesinin daha erken yapılması sektöre olumlu etki yapacak” dedi.
Ancak matrah artış oranının beklentinin altında kaldığını ifade eden Bozkurt, “En son Ağustos 2021’de yapılan bir önceki matrah güncellemesinden önce yaklaşık 50 farklı model yüzde 80’lik dilimin altında kalıyordu. O tarihten itibaren döviz kurunda yaklaşık yüzde 90 artış olması, ayrıca dünya genelindeki enflasyon sebebiyle üretim fiyatlarındaki artışların maliyetler yansımasıyla uzun zamandır neredeyse tüm modeller yüzde 80’lik dilime giriyordu. Bu da matrahra acil bir güncelleme beklentisine yol açmıştı. Bugün yapılan matrah güncellemesine göre, birkaç model dışında alt vergi dilimine düşen araç olmadığı görülüyor. Yapılan matrah düzenlemesinin müşterilerin ve sektörün beklentisinin gerisinde kaldığı görülüyor” diye konuştu.
EBS/Şahin: Etkisi 2-3 ay sürer
EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, yapılan ÖTV matrah artışının otomobil fiyatlarına etkisini değerlendirerek, “Yapılan düzenleme, fiyatı 595 bin TL’nin altında olan sınırlı sayıdaki aracı kapsıyor. Bu araçlarda modeline göre değişmekle birlikte yüzde 5,5 ila 19 arasında bir indirim söz konusu olacak” dedi.
Şahin, yapılan ÖTV matrah artışının otomotiv sektörü adına olumlu bir gelişme olsa da etkisinin kısa süreli olacağına vurgu yaparak, “Sektör adına olumlu bir değişim olsa da resmi enflasyonun dahi yüzde 85 olduğu ülkemizde ömrü ne yazdık ki, güneş katındaki kar topu misali 2-3 aydan uzun sürmeyecek. Artık ülkemizde bu ÖTV sisteminin kökten değişmesi, vatandaş açısından daha ulaşılabilir ve dünya ile uyumlu bir yapıya dönüşmesi gerekiyor” diye konuştu.
Yerli araçlara yaradı
Matrah artırımı daha çok yerli otomobillerin yoğun olduğu kategorileri kapsıyor. Karara göre, yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 120 bin liradan 184 bin liraya, yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 150 bin liradan 220 bin liraya, yüzde 60 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 175 bin liradan 250 bin liraya, yüzde 70 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 200 bin liradan 280 bin liraya çıkarıldı.
Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 kilovatı geçip, motor silindir hacmi 1600 cc'yi geçip 1800 cc'yi geçmeyen hibrit motorlu araçlarda da yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiği, 130 bin liradan 228 bin liraya ve yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiği 210 bin liradan 350 bin liraya yükseltildi.
Belirsizlik kalktı, showroom trafiği arttı
Diğer yandan, EKONOMİ gazetesine konuşan bazı bayi temsilcileri, belirsizliğin ortadan kalkmasıyla bayilerde telefon trafiği ve ziyaretlerin arttığını söyledi. Gülan Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gülan, “Hatta matrah düzenlemesinden etkilenmeyen üst segment de hareketlendi” dedi.
İndirim miktarı en fazla 70 bin TL
*1600 cc altı otomobillerde vergiler dahil satış fiyatı 594 bin 722 liranın üstünde olan otomobillerin fiyatında herhangi bir değişiklik olmazken yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiğinin 120 bin liradan 184 bin liraya çıkarılmasıyla vergiler dahil satış fiyatı 212 bin 401-369 bin 104 lira arasında olan otomobillerin fiyatının 7 bin ila 54 bin lira arasında düşmesi,
* Aynı şekilde yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiğinin 150 bin liradan 220 bin liraya çıkarılması neticesinde, vergiler dahil satış fiyatı 369 bin 106-467 bin 280 lira olan otomobillerin fiyatının 43 bin ila 78 bin lira arasında düşmesi,
* Yüzde 60 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiğinin 175 binden 250 bin liraya çıkarılmasıyla vergiler dahil satış fiyatı 467 bin 282 - 531 bin lira olan otomobillerin fiyatının ortalama 52 bin ila 59 bin lira arasında düşmesi,
* Yüzde 70 ÖTV oranı için esas alınan ÖTV matrah eşiğinin 200 bin liradan 280 bin liraya çıkarılması neticesinde, vergiler dahil satış fiyatı 530 bin 002 – 594 bin 720 lira olan otomobillerin fiyatının 29 bin 500 ila 33 bin lira arasında düşmesi bekleniyor.
Aysel YÜCEL – EKONOMİM.COM